Liczba ostatecznych wyroków NSA obligujących organy Policji do wypłaty wyrównania ekwiwalentu zbliża się do trzech tysięcy. Tylko w lipcu takich wyroków w NSA zapadło ponad 200. Wszystkie wyroki bez wyjątku oddaliły kasacje organów Policji. Należy zauważyć, że w większości były to kasacje Komendanta Głównego Policji. Systematycznie dostajemy informacje o wypłatach, a także o wezwaniach i pozwach o wypłatę odsetek i trudnościach z tym związanych. 

Niestety mimo, że upływa już trzeci miesiąc nie dostaliśmy jeszcze poważnej odpowiedzi na nasze wystąpienie z 17 kwietnia 2024 roku. Mimo, że jak przypominamy co miesiąc przybywa około 200 nowych wyroków NSA, wszystkie bezwzględne dla uporczywej, powtarzanej bezskutecznie w skargach kasacyjnych argumentacji pełnomocników komendantów Policji, nie zrobiono nic by ten proceder kompromitujący Policję zmienić. W kolejce do e-wokandy NSA czekają tysiące kasacji od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych. Nie odparcie ciśnie się pytanie po co? Mimo zapewnienia, że po zakończeniu szczegółowej analizy „zostanie Panu niezwłocznie przedstawione w tej sprawie stanowisko kierownictwa Policji” – stanowiska Kierownictwa Policji nadal nie otrzymaliśmy. Przypuszczamy zatem, że tak jak byliśmy informowani „z uwagi na wagę i znaczenie przedstawionego problemu, przedmiotowa problematyka poddawana jest szczegółowej analizie”. Problem w tym, że rosną zobowiązania odsetkowe. Już dzisiaj przekroczyły połowę należności głównej. Przyjmując, że łączna kwota zobowiązań sięga 200-300 mln złotych, to odsetki idą już w grube miliony złotych i przyrastają w tempie nie mniejszym niż kilkanaście /parędziesiąt?/ tysięcy złotych dziennie. My cierpliwie czekamy w przekonaniu, że te jakże wyjątkowo ważne szczegółowe analizy wkrótce się skończą. Czekamy, wierząc, że nie jest to czekanie na Godota. Wierzymy, że zdrowy rozsądek wkrótce zwycięży. Liczymy na to wierząc, że brak praworządności to metoda autorytarnej władzy, która parę miesięcy temu odeszła, oby na zawsze.

Nie wszyscy jednak są aż tak cierpliwi jak my. Dostaliśmy niedawno do wiadomości wniosek skierowany do Najwyższej Izby Kontroli o przeprowadzenie kontroli pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności działań organów policji, w szczególności Komendanta Głównego Policji oraz Komendantów Wojewódzkich Policji w zakresie realizacji wypłat byłym funkcjonariuszom Policji wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy, w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15. Wniosek złożył dr Andrzej Hańderek – radca prawny z Krakowa, który od paru lat prowadzi liczne  sprawy ekwiwalentowe jako pełnomocnik dochodzących roszczeń policjantów. Tu link do przedmiotowego wniosku:
24.07.01 – Wniosek o kontrolę NIK (plik PDF)

Bardzo dużo przydatnych informacji możemy znaleźć na stronie internetowej Kancelarii Prawnej dr Andrzeja Hańderka – tu adres: https://ahanderek.pl/. 

Szczególnie interesujące jest zestawienie najczęściej używanych w kasacjach argumentów komendantów wojewódzkich Policji mających dowieść tezy o niezasadności roszczenia oraz jasną, logiczną kontrargumentację opartą na analizie wyroków. Mecenas Andrzej Hańderek podkreśla, że „Z wyroków tych jasno wynika, iż do wypłaty nie potrzeba żadnej nowelizacji ustawy o Policji,  w systemie nie istnieje żadna luka prawna, a były funkcjonariusz policji powinien otrzymać wyrównanie przyjmując, że świadczeniem ekwiwalentnym za przepracowany dzień urlopu jest wynagrodzenie za jeden dzień roboczy na dzień zwolnienia ze służby.”. Serdecznie polecamy lekturę tego wartościowego opracowania. Tu link: https://ahanderek.pl/odsetki-za-wyrownanie-ekwiwalentu-policja.html

W związku z licznymi pytaniami o to czy Ci którzy dotychczas nie złożyli wniosku o wyrównanie ekwiwalentu, nadal mogą to zrobić, my uważamy, że tak. Wielokrotnie o tym pisaliśmy. Ostatnio przypomnieliśmy stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich zawarte w wystąpieniu o charakterze generalnym skierowanym do Komendanta Głównego Policji (WZF.7060.16.2021 z 20 lipca 2021 r.) – w sprawie wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy, po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, w którym RPO stwierdził m.in.: „Co do zasady, czynność materialno-techniczna może zostać w każdym czasie zmieniona czy też uchylona. Od czynności tych nie służą sformalizowane środki zaskarżenia ani skarga do sądu administracyjnego (wyj. odmowa wypłaty świadczenia). Oba postępowania wszczynane są jedynie na żądanie stron. W mojej ocenie zainteresowany policjant, który odszedł ze służby w latach 19.10.2001 r. – 5.11.2020 r. i mający ustalone świadczenie na zakwestionowanych przez Trybunał zasadach, może w każdym czasie (art. 145a kpa nie znajduje tu zastosowania, albowiem dotyczy decyzji administracyjnych) na podstawie art. 190 ust. 4 Konstytucji wystąpić z wnioskiem o wyrównanie wysokości tego świadczenia”.

Stanowisko RPO podzielamy w całości.

PS.: W dniu 29 lipca 2024 roku otrzymaliśmy kopię wniosku o podjęcie interwencji, który dr Andrzej Hańderek skierował do Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska. Tu link do otrzymanej kopii wniosku:
24.07.29 – Andrzej Hańderek – Wniosek o interwencję (plik PDF)

Ekwiwalent – czy jest jeszcze co wyjaśniać i analizować?

Tak jak wielokrotnie pisaliśmy, w sprawach o wypłatę wyrównania ekwiwalentu zapadło już kilkadziesiąt tysięcy wyroków, wszystkie korzystne dla skarżących policjantów. Kilkanaście tysięcy dotyczy przewlekłości i bezczynności organów Policji. Kolejne kilkanaście tysięcy to wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych, jakie zapadły po tym, jak decydenci polityczni, postanowili wyłamać ręce prawu i wymyślnym zapisem ustawowym unieważnić wyrok Trybunału Konstytucyjnego.

To dzięki nim ponownie wpisano do ustawy 14 sierpnia 2020 r. zapis, że funkcjonariuszami odchodzącym na emeryturę w okresie 19 października 2001 r. – 5 listopada 2018 r. nadal będzie obowiązywał zapis, który TK uznał za niekonstytucyjny. Już wówczas protestowaliśmy przeciwko angażowaniu sądów i marnowaniu pieniędzy na działania naruszające prawo lub całkowicie zbędne, całkowicie niezasadne.

Po raz kolejny prezentujemy cytaty z wyroków NSA, jakie zapadły w ostatnich dniach i ponawiamy pytanie, czy jest jeszcze co wyjaśniać i analizować?

Cytat z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lipca 2024 roku, sygn. akt III OSK 1142/23 – https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/3DB68346FE „Ponadto należy podkreślić, że przed wydaniem w sprawie o sygn. akt K 7/15 wyroku przez Trybunał Konstytucyjny i jego ogłoszeniem skarżący nie mógł skutecznie wystąpić z żądaniem wypłacenia wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Dopiero z chwilą wejścia w życie przedmiotowego orzeczenia, a więc z dniem 6 listopada 2018 r., powstało po stronie byłego funkcjonariusza Policji, zwolnionego ze służby po dniu 19 października 2001 r., roszczenie o wypłatę wyrównania należnego ekwiwalentu. Dopiero zatem z chwilą wejścia w życie w/w wyroku Trybunału roszczenie to stało się wymagalne w rozumieniu art. 107 ust. 1 ustawy o Policji i rozpoczął się bieg terminu jego przedawnienia.

Reasumując, wskazać należy, iż żądanie skarżącego powinno zatem zostać uwzględnione z zastosowaniem poprzednio obowiązującego art. 115a ustawy o Policji, w brzmieniu ukształtowanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 oraz treścią art. 66 ust. 2 Konstytucji RP. W konsekwencji liczbę dni urlopu przysługującego skarżącemu za okres przed dniem 6 listopada 2018 r. należy pomnożyć przez wysokość wynagrodzenia przysługującego mu za 1 dzień roboczy na dzień zwolnienia ze służby. Prawidłowym w tej sytuacji będzie posłużenie się aktualnie obowiązującym współczynnikiem ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop, wynoszącym 1/21, ponieważ przyjęta przez ustawodawcę wartość średnia, jako odwołująca się do zasad, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej, została uznana za ekwiwalentną względem 1 dnia urlopu wypoczynkowego i w pełni realizuje zasadę sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP). Po ustaleniu wysokości przysługującego stronie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop według podanych powyżej zasad należy określić różnicę pomiędzy kwotą wymaganą, a już wypłaconą.”.

Cytat z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 lipca 2024 roku, sygn. akt III OSK 1242/23 https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/2152F5E82B 

„Zasady, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach, wymagają uwzględnienia przy wykładni art. 115a ustawy o Policji wyroku Trybunału z dnia 30 października 2018 r., K 7/15, na co wielokrotnie już zwracały uwagę wojewódzkie sądy administracyjne oraz NSA, a także projektodawca w uzasadnieniu projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach, wskazując, iż projekt przewiduje wprowadzenie rozwiązań prawnych mających na celu wdrożenie wyroku Trybunału. Skoro orzeczenie Trybunału usunęło z systemu prawnego niekonstytucyjne brzmienie art. 115a ustawy o Policji w zakresie współczynnika 1/30, to posłużenie się przez ustawodawcę w art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach sformułowaniem “na zasadach wynikających z przepisów ustawy” oznacza, że należy stosować art. 115a ustawy o Policji w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją, jednak z wyłączeniem tej jego części (dotyczącej współczynnika ekwiwalentu w wysokości 1/30), która została uznana za sprzeczną z przepisami ustawy zasadniczej i którą należy wypełnić treścią wyroku Trybunału. Z tej też przyczyny, na mocy art. 190 Konstytucji RP, nie tylko sądy, ale również organy administracji publicznej, powinny dokonywać wykładni art. 115a ustawy o Policji w związku z art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach, zgodnie z ustawą zasadniczą. Przeciwne rozumienie art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach prowadzi do stosowania wyroku Trybunału jedynie na przyszłość (od dnia jego publikacji), z wyłączeniem skutku retroaktywnego, co niewątpliwie narusza art. 190 ust. 4 Konstytucji RP. Wprawdzie przyznanie (naliczenie w wymaganej wysokości) i wypłata ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany przez policjanta urlop stanowi czynność materialno-techniczną i nie wymaga wydania decyzji administracyjnej, a więc uruchomienia nadzwyczajnego trybu wznowienia postępowania z art. 145a k.p.a., to jednak nie uzasadnia odstąpienia od konieczności przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Wówczas trudno byłoby mówić o ekwiwalentności wypłaconego funkcjonariuszowi Policji przed 6 listopada 2018 r. świadczenia za niewykorzystany urlop, o czym wyraźnie rozstrzygnął Trybunał w wyroku w sprawie K 7/15, a tym samym o zrealizowaniu zagwarantowanego konstytucyjnie prawa do urlopu – art. 66 ust. 2 Konstytucji RP (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2022 r., sygn. akt II PSKP 122/21, OSNP 2023 r., Nr 4, poz. 42, dotyczący ekwiwalentu za niewykorzystany urlop z okresu sprzed 6 listopada 2018 r. należnego funkcjonariuszowi Służby Ochrony Państwa)”.

I co tu jeszcze analizować?

Przypominamy ponownie, że Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych figuruje ponad 6 tysięcy orzeczeń wydanych przez sądy administracyjne w sprawach ekwiwalentu. Pełne dane o liczebnościach pozostają w posiadaniu organów Policji. My szacujemy, że może ich być nawet kilkakrotnie więcej. Sądy wymierzały grzywny, zasądzały kwoty na rzecz skarżących i orzekały o zwrocie kosztów postępowania. To znaczne koszty, które obciążyły budżet Policji. Każda rozprawa przed sądem to też znaczące koszty. To koszty, które obciążają państwo polskie, a nie powinny. Dzisiaj mamy już prawie trzy tysiące wyroków NSA, które zapadły w ostatnich miesiącach, a od których nie ma już odwołania. W kolejce kolejne tysiące. Najwyższa pora to zakończyć, dla dobra państwa polskiego, w imię praworządności i naprawienia ewidentnego bezprawia i przedmiotowego traktowania emerytowanych policjantów. Powtarzamy zatem to, do czego wzywamy od kilku miesięcy, ostatnio w kwietniu 2024 roku: „najwyższa pora zakończyć tę drogą zabawę wymyśloną przez specjalistów od organizacji odpustów z udziałem policyjnych śmigłowców i konfetti czy aniołów na policyjnych koniach lub innych równie atrakcyjnych zabaw ludycznych”.

Sądy nie mają żadnych wątpliwości w rozstrzyganiu spraw o odsetki.

Dowodzi tego kolejny wyrok jaki zapadł w sprawie naszego Kolegi – Jerzego Piotrowskiego z Koła SEiRP w Toruniu – Gratulujemy.

Za zgodą Jerzego Piotrowskiego publikujemy wyrok poniżej.