Tekst najnowszej informacji z 28.10.2020 roku

1. Ekwiwalent – stan po wejściu w życie ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych

Prawie od dwóch lat śledzimy skandal jaki towarzyszy wykonaniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego K 7/15 z dnia 30 października 2018 roku. Wszystko co się w tej sprawie dzieje jest kpiną z państwa i prawa. Jest także szyderstwem z ponad 70 tysięcy policjantów w stanie spoczynku uprawnionych do otrzymania wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Trudno uwierzyć, że po dwóch latach obstrukcji, którą prawnicy określają mianem zaniechania ustawodawczego, ustawodawca /ściślej administracja rządowa/ zamiast dostosować prawo do wyroku TK, zrobił zapis całkowicie sprzeczny z treścią tego wyroku. Zrobiono to po dwóch latach mamienia policjantów, że wyrównania ekwiwalentu będą wypłacane po uregulowaniu kwestii wyrównania w ustawie. Chodziło w szczególności o przyjęcie wskaźnika jakim należy zastąpić wskaźnik uznany za niekonstytucyjny. Tymczasem, przy braku reakcji opozycji i Senatu wprowadzono kuriozum  jakiego w trzydziestoletniej historii nowej RP jeszcze nie było. To co się stało to rzecz niesłychana, trudna do wyobrażenia i pojęcia w państwie które ciągle chce uchodzić za demokratyczne państwo prawne. Mimo powszechnej wiedzy o tym, że orzeczenia TK są ostateczne, został złamany zakaz przywracania przez ustawodawcę regulacji prawnej, co do której TK orzekł, że była niezgodna z Konstytucją. I tak wbrew logice, wbrew przyzwoitości ponownie wpisano do ustawy, że w okresie pomiędzy 19 października 2001 roku i 6 listopada 2018 roku nadal będzie obowiązywał zapis, który TK uznał za niekonstytucyjny.

To nic, że zakaz takiego postępowania wynika bezpośrednio z uprawnień TK do orzekania o konstytucyjności prawa i ze skutków prawnych jego wyroków. Wymyślono taki sprytny niby fortel, który w istocie jest cynicznym obejściem elementarnych zasad postępowania. Takie wymyślne prawotwórstwo to całkowite rozwalanie fundamentów państwa i prawa. To brak poszanowania wyroków własnego TK. To nie liczenie się z niczym i z nikim, to całkowita destrukcja prawa, wprowadzona w życie pomimo kilkuset, a może nawet już ponad tysiąca wyroków sądów administracyjnych jednoznacznie rozstrzygających skargi policjantów na ich korzyść. Mimo utrwalonej, jednoznacznej linii orzeczniczej potwierdzonej kilkunastoma wyrokami NSA wydanymi po skargach kasacyjnych organów Policji. Wyroki te najczęściej kończone są konkluzją, że organy Policji:„ uwzględnią przedstawioną powyżej ocenę prawną /…/ i dokonają wyliczenia i wypłaty skarżącemu części należnego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Widać z powyższego, że obecna władza działa według zasady „Sąd sądem, ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie”. Ta słynna kwestia wygłoszona przez matkę Kazimierza Pawlaka, w filmie Sylwestra Chęcińskiego „Sami swoi”, jak się nam wydaje, właściwie ilustruje obecny stan faktyczny.

Zrobiono to mimo zastrzeżeń legislatorów RCL. To wielki skandal.

I tak po ustawie represyjnej której dobrodziejstwa doświadczają tysiące policjantów, mamy kolejną kilkudziesięciotysięczną grupę policjantów którym zafundowano swoiście pojmowane prawo i sprawiedliwość. Ustawy te łączy pogarda do człowieka, lekceważenie Konstytucji i przekonanie, że prawo musi ustąpić przed brutalną siłą.

Dla lepszego zrozumienia problemu przedstawiamy fragment wykładu prof. Ewy Łętowskiej: „Partykularyzm a podział władz” wygłoszonego 19 marca 2008 r. na Wydziale Prawa i Administracji UG na uroczystym posiedzeniu Senatu UG z okazji 38. rocznicy powołania Uniwersytetu Gdańskiego, na którym otrzymała tytuł doktora honoris causa: „4. Stwierdzenie niekonstytucyjności jest więc tylko fragmentem porządkowania konstytucyjności. Po takim orzeczeniu musi nastąpić etap „przywracania konstytucyjności” – należący już do ustawodawcy, sądów i egzekutywy. Występuje przy tym charakterystyczna współzależność: im mniej aktywny ustawodawca (a tak jest w Polsce) – tym trudniejsza rola przypada sądom. Na nie to bowiem spada główny ciężar uporania się ze skutkami orzeczenia o niekonstytucyjności. Sądy nie mogą uchylić się od stosowania prawa takiego, jakie jest, nawet, jeśli inni aktorzy życia prawnego własne zadania (w zakresie derogacji i legislacji) wykonują błędnie, opieszale, lub wcale. Z kolei zaś Trybunał orzekając (derogując) musi brać pod uwagę to, co jego orzeczenia oznaczają nie tylko dla pierwszej, ale i trzeciej władzy, i to w sytuacji, gdy ustawodawca nagminnie opóźnia się z działaniami sanacyjnymi, które powinien podejmować niezwłocznie po stwierdzeniu niekonstytucyjności i pojawieniu się luki, jaką wytworzyło derogacyjne orzeczenie TK.

5. Ta właśnie sytuacja ilustruje problem, sformułowany w tytule  dzisiejszego wystąpienia. Niewydolność ustawodawcy, ujawniająca się w słabym poziomie legislacji, zmusza pozostałe władze do czujnego i odpowiedzialnego reagowania. Ich partykularny interes czy wygoda (w końcu nikt nie lubi pracować za innych lub w warunkach bałaganu stworzonego przez innych) muszą ustąpić w imię działania na rzecz dobra wspólnego, jakim jest „utrzymanie w ruchu” mechanizmu podziału władzy zapewniającego funkcjonowanie trzech władz w duchu zapewnienia realizacji konstytucji w życiu społecznym. Wszystkie bowiem organy stosujące prawo po derogacji wynikającej z wyroku TK winny wykorzystać powstającą w ten sposób nową przestrzeń stosowania prawa tak, aby zapewnić możliwie najsprawiedliwsze i najbardziej zgodne z konstytucją rozstrzygnięcie. A przestrzeń ta jest tym większa i trudniejsza do prawidłowego zagospodarowania, im niższy poziom kultury legislacyjnej, gorliwości i pracowitości ustawodawcy. Wnioski, jakie stąd wynikają muszą brać pod uwagę i malarze obrazu zatytułowanego „Rządy prawa”, i brakarz narzędzi i farb do niego używanych.”

Wykład był ilustracją historycznego wydarzenia kiedy to prawo musiało ustąpić przed bezprawiem, pokazaną na tle nałożenia siłą, wbrew prawu, ogromnej kontrybucji na Gdańszczan. Źródło:                 https://www.google.com/search?q=Ewa+%C5%81%C4%99towska+PARTYKULARYZM+A+PODZIA%C5%81+W%C5%81ADZ&oq=Ewa+%C5%81%C4%99towska+PARTYKULARYZM+A+PODZIA%C5%81+W%C5%81ADZ&aqs=chrome..69i57j33i21.1341j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8. Analogia nasuwa się sama. Prawo musi ustąpić przed siłą – chyba że na to nie pozwolimy, wierząc w wolne sądy – które w tej sprawie zachowują się nienagannie.

Uważamy, że ta kuriozalna regulacja ustawowa nie wpływa na prawo policjantów do uzyskania wyrównania ekwiwalentu na drodze postępowania administracyjnego. Dlatego zachęcamy wszystkich którzy odeszli ze służby przed 6 listopada 2018 roku, a po 19 października 2001 roku o składanie wniosków o wypłatę ekwiwalentu. Droga do uzyskania wypłaty paradoksalnie może okazać się krótsza niż w sytuacji dotychczasowej kiedy to tej regulacji nie było.

My w wolne sądy wierzymy i jesteśmy pewni, że kilkudziesięciotysięczna grupa policjantów w stanie spoczynku kiedyś to wyrównanie wyrwie z rąk tych wybitnych specjalistów od prawnego cwaniactwa, ale to jednak może wydłużyć dochodzenie należności o kolejne miesiące. Mimo wszystko musimy upominać się o swoje, bo nikt za nas tego nie zrobi.

O słuszności naszych propozycji świadczy przywoływana wyżej linia orzecznicza sądów administracyjnych. Na potwierdzenie cytujemy kilka zdań z uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, z 30 września 2020 roku sygn. akt III SA/Kr 684/20:

„Niedopuszczalne jest więc ograniczanie zasady „wzruszalności” aktów stosowania prawa wynikającej z art. 190 ust. 4 Konstytucji poprzez regulacje wprowadzone w ustawach zwykłych, czy to wprost, czy też na skutek ich wykładni, albowiem godziłoby to w zasadę nadrzędności Konstytucji wynikającą z art. 8 ust. 1 Konstytucji. /…/ Na marginesie należy zauważyć, że jedynym środkiem uznawanym za ograniczenie czasowego oddziaływania wyroków Trybunału Konstytucyjnego jest określenie przez Trybunał Konstytucyjny innego terminu utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego niż data ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP), jednak tego środka Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 30 października 2018 r. (sygn. akt K 7/15) nie zastosował. Nie ma zatem żadnych prawnych przesłanek, by ograniczyć uprawnienie funkcjonariuszy Policji do uzyskania pełnego, odpowiadającego wymogom konstytucyjnym ekwiwalentu za niewykorzystany urlop w zależności od kryterium daty zwolnienia ze służby, o ile zwolnienie to nastąpiło po wejściu w życie zakwestionowanego przez Trybunał Konstytucyjny art.115a ustawy o Policji, czyli po dniu 19 października 2001 r., a tak było w niniejszej sprawie.

Korzystając z okazji wyrażamy uznanie za tytaniczną pracę Biura Kadr i Szkolenia KGP, które urodziło fantastyczne wytyczne pełne algorytmów wskazujących jak wyliczać i płacić ekwiwalent w tej na nowo wykreowanej sytuacji prawnej. Na serio jednak uważamy, że cała ta praca będzie daremna. Link do: wytyczne BKiSZ z 9.09.2020r. w sprawie obliczania ekwiwalentu – plik PDF

Wszystkich zainteresowanym proponujemy skorzystanie ze zaktualizowanych wzorów pism procesowych i przypominamy że wszyscy policjanci zwolnieni ze służby po 19 października 2001 roku, jeśli jeszcze tego nie zrobili, wniosek o wyrównanie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop mogą złożyć najpóźniej w dniu 5 listopada 2021 roku.

2. Ekwiwalent. Ustawa z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw) http://orka.sejm.gov.pl/proc9.nsf/ustawy/432_u.htm

Art. 1. W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2020 r. poz. 360 i 956) wprowadza się następujące zmiany: 16) art. 115a otrzymuje brzmienie:

„Art. 115a. Ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego ustala się w wysokości 1/21 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym.” /…/

Art. 9. 1. Przepis art. 115a ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy wszczętych i niezakończonych przed dniem 6 listopada 2018r. oraz do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy policjantowi zwolnionemu ze służby od dnia 6 listopada 2018r. Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed dniem 6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018r. Przy obliczaniu wysokości ekwiwalentu pieniężnego przysługującego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za rok 2018 określa się proporcję liczby dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego przysługującego przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz od dnia 6 listopada 2018 r.

2. Przepis art. 119a ustawy zmienianej w art. 2 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy przysługujący za okres od dnia 6 listopada 2018 r. Przy obliczaniu wysokości ekwiwalentu przelicza się zaległy urlop wypoczynkowy lub dodatkowy w dniach kalendarzowych na urlop w dniach roboczych przy zastosowaniu mnożnika wynikającego z relacji 26 dni roboczych do 30 dni kalendarzowych. Niepełny dzień zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Przy obliczaniu wysokości ekwiwalentu pieniężnego przysługującego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za rok 2018 określa się proporcję liczby dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego przysługującego przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz od dnia 6 listopada 2018 r. Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed dniem 6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy zmienianej w art. 2 w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

3. Przepis art. 96 ust. 1a ustawy zmienianej w art. 5 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się do spraw wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy przysługujący za okres od dnia 6 listopada 2018 r. Przy obliczaniu wysokości ekwiwalentu pieniężnego przysługującego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za rok 2018 określa się proporcję liczby dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego przysługującego przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz od dnia 6 listopada 2018 r.

4. Przepis art. 188 ust. 6 ustawy zmienianej w art. 7 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy przysługujący za okres od dnia 6 listopada 2018 r. Przy obliczaniu wysokości ekwiwalentu pieniężnego przysługującego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za rok 2018 określa się proporcję liczby dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego przysługującego przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz od dnia 6 listopada 2018 r.

Art. 48. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2020r., z wyjątkiem: 1) art. 1 pkt 1–3, które wchodzą w życie z dniem 30 listopada 2020 r.; 2) art. 2 pkt 37–52 oraz art. 27–38, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2021r.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej