XXIV. Ekwiwalent – delikt legislacyjny

Wielokrotnie pisaliśmy o tym, jak decydenci polityczni, postanowili wyłamać ręce prawu i wymyślnym zapisem ustawowym unieważnić wyrok Trybunału Konstytucyjnego K 7/15 z dnia 30 października 2018 roku. To dzięki nim z rozmysłem wprowadzono do ustawy 14 sierpnia 2020 r. zapis, że tych którzy odeszli na emeryturę w okresie 19 października 2001 r. – 5 listopada 2018 r. nadal będzie obowiązywał przepis, który TK uznał za niekonstytucyjny. Od początku, także wówczas protestowaliśmy przeciwko angażowaniu sądów i marnowaniu pieniędzy podatników, a zatem naszych wspólnych pieniędzy na działania całkowicie zbędne, całkowicie niezasadne, a w dodatku naruszające prawo. 

Już 17 grudnia 2018 roku w piśmie do ówczesnego Komendanta Głównego Policji alarmowaliśmy: „Panie Komendancie liczba napływających skarg w tej sprawie rośnie lawinowo, stąd nasza prośba o pilne uregulowanie tej kwestii w sposób zgodny z prawem i z korzyścią dla wszystkich podmiotów zainteresowanych wypłatą wyrównania ekwiwalentu, w tym dla samej Policji, która realizując wnioski niezwłocznie może zaoszczędzić na należnych wnioskodawcom odsetkach”. Niestety już wówczas komendant Szymczyk płynął w jednej łódce ze swoimi mocodawcami politycznymi.

Bardzo krytycznie ocenialiśmy podjętą przez decydentów próbę oszustwa tysięcy policjantów, wymyślonymi z premedytacją zapisami ustawowymi, tekst tutaj: https://seirp.pl/ekwiwalent-za-niewykorzystany-urlop/vi-stan-po-wejsciu-w-zycie-ustawy-z
-14-08-2020-o-szczegolnych-rozwiazaniach-dot-wsparcia-sluzb-mundurowych/tekst-najnowszej-informacji-z-28-10-2020-roku/

Przytaczamy krótki cytat: „Trudno uwierzyć, że po dwóch latach obstrukcji, którą prawnicy określają mianem zaniechania ustawodawczego, ustawodawca /ściślej administracja rządowa/ zamiast dostosować prawo do wyroku TK, zrobił zapis całkowicie sprzeczny z treścią tego wyroku. Zrobiono to po dwóch latach mamienia policjantów, że wyrównania ekwiwalentu będą wypłacane po uregulowaniu kwestii wyrównania w ustawie. Chodziło w szczególności o przyjęcie wskaźnika jakim należy zastąpić wskaźnik uznany za niekonstytucyjny. Tymczasem, przy braku reakcji opozycji i Senatu wprowadzono kuriozum  jakiego w trzydziestoletniej historii nowej RP jeszcze nie było. To co się stało to rzecz niesłychana, trudna do wyobrażenia i pojęcia w państwie które ciągle chce uchodzić za demokratyczne państwo prawne. Mimo powszechnej wiedzy o tym, że orzeczenia TK są ostateczne, został złamany zakaz przywracania przez ustawodawcę regulacji prawnej, co do której TK orzekł, że była niezgodna z Konstytucją. I tak wbrew logice, wbrew przyzwoitości ponownie wpisano do ustawy, że w okresie pomiędzy 19 października 2001 roku i 6 listopada 2018 roku nadal będzie obowiązywał zapis, który TK uznał za niekonstytucyjny”.

Komentowaliśmy to wyjątkowo jednoznacznie: „Uważamy, że ta kuriozalna regulacja ustawowa nie wpływa na prawo policjantów do uzyskania wyrównania ekwiwalentu na drodze postępowania administracyjnego. Dlatego zachęcamy wszystkich którzy odeszli ze służby przed 6 listopada 2018 roku, a po 19 października 2001 roku o składanie wniosków o wypłatę ekwiwalentu. Droga do uzyskania wypłaty paradoksalnie może okazać się krótsza niż w sytuacji dotychczasowej kiedy to tej regulacji nie było.

My w wolne sądy wierzymy i jesteśmy pewni, że kilkudziesięciotysięczna grupa policjantów w stanie spoczynku kiedyś to wyrównanie wyrwie z rąk tych wybitnych specjalistów od prawnego cwaniactwa, ale to jednak może wydłużyć dochodzenie należności o kolejne miesiące. Mimo wszystko musimy upominać się o swoje, bo nikt za nas tego nie zrobi”. https://seirp.pl/ekwiwalent-za-niewykorzystany-urlop/vi-stan-po-wejsciu-w-zycie-ustawy-z-14-08-2020-o-szczegolnych-rozwiazaniach-dot-wsparcia-sluzb-mundurowych/tekst-najnowszej-informacji-z-28-10-2020-roku/

Działania decydentów doprowadziły do karygodnego stanu, w którym miesiące oczekiwania zamieniły się w długie lata, a każdy kto chciał uzyskać wyrównanie ekwiwalentu musiał odbyć drogę przez mękę i uzyskać aż cztery decyzje administracyjne i cztery wyroki sądowo-administracyjne.

Wielokrotnie informowaliśmy o dziesiątkach tysięcy zaskarżonych decyzji i dziesiątkach tysięcy korzystnych dla emerytowanych policjantów wyroków.

Sądy administracyjne uznając, że w sprawie doszło do naruszenia art. 190 ust. 4 Konstytucji RP w związku z art. 115a ustawy o Policji, w tysiącach wyroków uchylały błędne decyzje i oddalały kasacje, podkreślając w wyrokach, że dla oceny prawidłowości decyzji wydanych wypłaty wyrównania ekwiwalentu nie miały znaczenia regulacje zawarte w obowiązującej od dnia 1 października 2020 r. ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1610), w tym art. 9 ust. 1 zdanie drugie tej ustawy, zgodnie z którym ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed dniem 6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy zmienianej w art. 1 ustawy o Policji w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018 r.

Kolejne, wyjątkowo dobitne potwierdzenie słuszności naszych protestów znaleźliśmy w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy, sygn. akt XXVII Ca 3303/23 z 30 września 2024 roku, który oddalił apelację pozwanego Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji /występującego w imieniu Skarbu Państwa/ od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 30 czerwca 2023 roku, sygn. akt I C 2665/22, który:

I.  zasądził od Skarbu Państwa – Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie na rzecz J. B. odszkodowanie w kwocie 13.199,73 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 października 2020 r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił, z zastrzeżeniem, że z zobowiązania tego zwalnia spełnienie przez Skarb Państwa – Komendanta Głównego Policji w W. na rzecz J. B. świadczenia w postaci wypłaty wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy;

II.  zasądził od Skarbu Państwa – Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. na rzecz J. B. kwotę 4.367,00 zł tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty;

III.  odstąpił od obciążenia J. B. kosztami procesu poniesionymi przez Skarb Państwa – Komendanta Głównego Policji w W.

Wbrew twierdzeniom apelującego, dla rozstrzygnięcia w sprawie nie ma znaczenia treść art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw. Zasady, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej, wymagają uwzględnienia przy wykładni art. 115a ustawy o Policji wyroku Trybunału o sygn. akt K 7/15, na co wielokrotnie już zwracały uwagę wojewódzkie sądy administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny, a także projektodawca w uzasadnieniu projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach, wskazując, że projekt przewiduje wprowadzenie rozwiązań prawnych mających na celu wdrożenie ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Skoro orzeczenie Trybunału usunęło z systemu prawnego niekonstytucyjne brzmienie art. 115a ustawy o Policji w zakresie współczynnika 1/30, to posłużenie się przez ustawodawcę w art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej sformułowaniem „na zasadach wynikających z przepisów ustawy” oznacza, że należy stosować art. 115a ustawy o Policji w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją, jednak z wyłączeniem tej jego części (dotyczącej współczynnika ekwiwalentu w wysokości 1/30), która została uznana za sprzeczną z przepisami ustawy zasadniczej i którą należy wypełnić treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Z tej też przyczyny, na mocy art. 190 Konstytucji RP, nie tylko sądy, ale również organy administracji publicznej, powinny dokonywać wykładni art. 115a ustawy o Policji w związku z art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej zgodnie z ustawą zasadniczą.

W konsekwencji uznać należy, że wysokość ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed 6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy o Policji w brzmieniu obowiązującym przed 6 listopada 2018 r., co implikuje obowiązek obliczenia go według zasad podanych w tej ustawie w brzmieniu ukształtowanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15. Świadczeniem ekwiwalentnym za przepracowany dzień urlopu jest zatem wynagrodzenie za 1 dzień roboczy, przy czym należy mieć na uwadze, iż przepis art. 115a ustawy o Policji odwołuje się do ostatniego uposażenia należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym, bez odniesienia do jakiegokolwiek okresu rozliczeniowego służby. W konsekwencji liczbę dni urlopu przysługującego stronie skarżącej za okres przed 6 listopada 2018 r. należy pomnożyć przez wysokość wynagrodzenia przysługującego mu za 1 dzień roboczy na dzień zwolnienia ze służby. Prawidłowym w tej sytuacji będzie posłużenie się aktualnie obowiązującym współczynnikiem ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy wynoszącym 1/21, albowiem przyjęta przez ustawodawcę wartość średnia, jako odwołująca się do zasad, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej została uznana za ekwiwalentną względem 1 dnia urlopu wypoczynkowego i w pełni realizuje zasadę sprawiedliwości społecznej
(art. 2 Konstytucji RP). Po ustaleniu wysokości przysługującego stronie skarżącej ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop według podanych powyżej zasad należy określić różnicę pomiędzy kwotą wymaganą a już wypłaconą. (tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 sierpnia 2024 r., sygn. akt III OSK 2086/23, opubl. LEX nr 3752228). 

Przyjęcie za zasadne stanowisko pozwanego prowadziłoby do zjawiska tzw. „wtórnej niekonstytucyjności” polegającej na tym, że ustawodawca powtarza rozwiązania normatywne uznane już raz za niekonstytucyjne. Oznaczałoby to bowiem, że ustawodawca przepisami przejściowymi próbuje ograniczyć zakres zastosowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego, a także narusza konstytucyjną zasadę powszechnej mocy obowiązującej wyroków Trybunału, które wiążą ustawodawcę.

Z tych przyczyn Sąd Odwoławczy orzekł jak w pkt 1 wyroku z dnia 30 września 2024 roku oddalając apelację pozwanego Skarbu Państwa – Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w całości, stosownie do treści art. 385 k.p.c.”.Dla zainteresowanych link do wyroku: https://www.saos.org.pl/judgments/517503