Apelacje od wyroków sądów okręgowych wnoszone przez Dyrektora ZER MSWiA

Apelacje od wyroków sądów okręgowych w sprawach obniżonych świadczeń emerytalnych/rentowych wnoszone przez Dyrektora ZER MSWiA

• argumenty Dyrektora ZER MSWiA (najczęściej przytaczane),
• stanowisko sądów apelacyjnych (w Katowicach, w Gdańsku)

Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA po przegranych sprawach w pierwszej instancji dot. decyzji obniżających świadczenia emerytalno/rentowe z zasady wnosi apelacje od niekorzystnych wyroków.

Większość argumentów podnoszonych przez Dyrektora (mających świadczyć o błędnej ocenie sytuacji przez sądy okręgowe) powtarza się i można je przedstawić w następującym porządku przypisanym do poszczególnych aktów prawnych.

I. Ustawa z dnia 16 grudnia 2016r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji…

– art. 2 ust. 1 i ust 4 w zw. z art. 15c – niezastosowanie przepisu w sytuacji gdy z informacji o przebiegu służby przedstawionej przez Instytut Pamięci Narodowej wynika jednoznacznie, że odwołujący się w okresie od …… do …… pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b zaopatrzeniowej.

II. Ustawa zaopatrzeniowa

– art. 13b – niezastosowanie przepisu i przyjęcie, że jedyną legalną definicję „służby na rzecz państwa totalitarnego” zawiera preambuła ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (tzw. ustawy lustracyjnej), a nie art. 13b ustawy zaopatrzeniowej zgodnie w wolą ustawodawcy wyrażaną w uzasadnieniu do projektu ustawy z dnia 16 grudnia 2016r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji…;

sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą w szczególności na przyjęciu, iż okres wskazany w (…) nie jest okresem służby na rzecz totalitarnego państwa, podczas gdy z treści dokumentów wynika, iż jednostki w których pełnił służbę znajdują się w katalogu zawartym w art. 13b ustawy zaopatrzeniowej.

– art. 13b ust. 1 – niezastosowanie przepisu poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że dla ustalenia odpowiedzialności funkcjonariusza za służbę na rzecz totalitarnego państwa, niezbędne jest wykazanie indywidualnej winy za popełnienie przestępstwa związanego z bezprawnymi działaniami policji politycznej, podczas gdy z literalnego brzmienia art. 13b wprost wynika, że przepis ten nie odnosi się w ogóle do wykonywanych przez funkcjonariusza czynności, a jedynym kryterium pełnienia służby na rzecz totalitarnego państwa jest fakt jej wykonywania w okresie od dnia 22.07.1944 r. do dnia 31.07.1990 r. w wymienionych w tym przepisie jednostkach organizacyjnych;

– art. 13a ust. 5 – niezastosowanie przepisu poprzez zupełne pominięcie dowodu jakim jest informacja o przebiegu służby, podczas gdy zgodnie z naruszonym przepisem informacja o przebiegu służby jest równoważna z zaświadczeniem o przebiegu służby sporządzanym na podstawie akt osobowych przez właściwe organy, a z zebranego w sprawie materiału dowodowego, informacji wystawionej przez Instytut Pamięci Narodowej oraz akt (bądź emeryta/rencisty) wynika, iż pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa;

– art. 15 c ust 1-3 w zw. z art. 13 b oraz art. 1 i art. 2 ust 1 i ust 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy – niezastosowanie przepisu, gdy bezspornym jest, iż odwołujący pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa zdefiniowaną w art. 13b ust 1 pkt 5 lit b tiret drugi oraz lit e tiret piąty ustawy zaopatrzeniowej, a w związku z tym spełnione zostały przesłanki warunkujące ponowne przeliczenie świadczeń;

– art. 15c ust. 5 ustawy – niezastosowanie przepisu przejawiające się w nieuzasadnionym pominięciu zasad zawartych w tych przepisach, tj. pominięciu zasady, iż przepisów ust. 1-3 (odpowiednio art. 15c i art. 22a) nie stosuje się, jeżeli osoba, o której mowa w tych przepisach, udowodni, że przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjęła współpracę i czynnie wspierała osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego – pomimo iż odwołujący się nie wykazał żadnej z tych okoliczności;

– art. 22a ust. 1-3 – niezastosowanie przepisu poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż odwołujący nie powinien podlegać rygorom przewidzianym w tych przepisach, pomimo iż spełnia przesłanki w tych przepisach określone;

– art. 22a ust. 5 – niezastosowanie przepisu  przejawiające się w nieuzasadnionym pominięciu zasad zawartych w tych przepisach, tj. pominięciu zasady, iż przepisów ust. 1- 3 (odpowiednio art. 15c i art. 22a) nie stosuje się, jeżeli osoba, o której mowa w tych przepisach, udowodni, że przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjęła współpracę i czynnie wspierała osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego, pomimo iż odwołujący się nie wykazał żadnej z tych okoliczności;

– art. 24a w zw. z art. 13a ust. 5 i art. 13b oraz w zw. z art. 73 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2018 poz. 1270 z późn. zm.) – niezastosowanie przepisu poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż odwołująca nie powinna podlegać rygorom przewidzianym w przepisach art. 24a w zw. z art. art. 13a ust. 5 i art. 13b ustawy zaopatrzeniowej, pomimo iż spełnia przesłanki w tych przepisach określone, a przez to nieuwzględnienie przy obliczeniu renty rodzinnej odwołującej się wysokości świadczenia otrzymywanego przez jej zmarłego męża, ustalonego w oparciu o brzmienie art. 15 c tej ustawy i bezpodstawne zastosowanie wprost regulacji z art. 73 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

– art. 24 ust. 4 – niezastosowanie przepisu i przyjęcie, że odwołująca nie powinna podlegać rygorom przewidzianym w tych przepisach tj. obowiązkowi wykazania, że jej małżonek przed 1990 r. bez wiedzy przełożonych bez wiedzy przełożonych podjął współpracę i czynnie wspierał osoby bądź organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego;

– art. 33 w zw. z art. 24a ustawy oraz art. 2 ust. 2, ust. 3 i ust. 4 ustawy zmieniającej – niezastosowanie przepisu poprzez bezpodstawne przyjęcie, iż jedynie art. 33 ustawy zaopatrzeniowej wprowadza przesłanki uchylenia lub zmiany decyzji ustalających prawo lub wysokość świadczenia z zaopatrzenia rentowego członków rodzin funkcjonariuszy służb mundurowych, a przez to pominięcie regulacji wynikającej z brzmienia art. 24a ustawy zaopatrzeniowej oraz art. 2 ust. 2, ust. 3 i ust. 4 ustawy zmieniającej, przewidujących dodatkowe, szczególne sytuacje zmiany wydanych uprzednio przez organ emerytalny w tym zakresie decyzji.

III. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego Funkcjonariuszy…

– § 14 ust. 1 – niezastosowanie przepisu zgodnie z brzmieniem którego środkiem dowodowym potwierdzającym datę i podstawę zwolnienia ze służby oraz okres służby jest zaświadczenie o przebiegu służby, a z zebranego w sprawie materiału dowodowego, informacji wystawionej przez Instytut Pamięci Narodowej oraz akt odwołującego się wynika, iż pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa.

IV. Kodeks postępowania cywilnego

– art. 177 §1 pkt. 3 k.p.c. w zw. z art. 188 oraz art. 193 Konstytucji RP – naruszenie przepisów poprzez nie zawieszenie postępowania z uwagi na skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego odnośnie zgodności z Konstytucją RP samego sposobu i trybu uchwalenia ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji… jak i zapisów art. 15c, 22a, 24a tej policyjnej ustawy zaopatrzeniowej, zarejestrowanych pod sygn. akt P 4/18 oraz P 16/19;

– art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. naruszenie przepisów polegające na bezpodstawnym przerzucaniu ciężaru dowodu na organ rentowy w zakresie udowodnienia, że ubezpieczony pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa;

– art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 252 k.p.c., naruszenie przepisów polegające na zakwestionowaniu przez Sąd I instancji treści informacji IPN, pomimo braku udowodnienia przez Ubezpieczonego okoliczności przeciwnych;

– art. 233 k.p.c. w zw. z art. 13b ustawy zaopatrzeniowej naruszenie przepisów poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, a w związku z tym bezpodstawne uznanie przez sąd I instancji, wbrew jednoznacznym ustaleniom dokonanym w toku postępowania dowodowego, iż służba odwołującego nie stanowi „służby na rzecz totalitarnego państwa” w rozumieniu ustawy zaopatrzeniowej, w sytuacji udowodnienia w toku postępowania pełnienia tej służby w charakterze.

V. Konstytucja RP

– art. 2, art. 10, art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45 oraz art. 67 Konstytucji  – naruszenie przepisów poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że regulacje zawarte w ustawie zaopatrzeniowej naruszają wartości wskazane w Konstytucji, podczas gdy zakwestionowane przez Sąd Okręgowy przepisy w praktyce prowadzą do obniżenia wysokości świadczenia odwołującego ze względu na fakt pełnienia służby na rzecz państwa totalitarnego w rozumieniu ustawy zaopatrzeniowej a nie pozbawienia odwołującego się prawa do tego świadczenia;

– art. 2 , art. 32, art. 31 ust 3 w związku z art. 188, art. 178, art. 193 oraz art. 15c ustawy zaopatrzeniowej – naruszenie przepisów poprzez autonomiczne uznanie, iż art. 15c ustawy zaopatrzeniowej narusza zasadę demokratycznego państwa prawa, zasadę równości wobec prawa, oraz zasadę ochrony praw nabytych, w sytuacji gdy zakwestionowany przepis wprowadzony został w celu zniwelowania nieuzasadnionych przywilejów, niesłusznie przyznanych funkcjonariuszom służb bezpieczeństwa oraz wobec braku konstytucyjnych gwarancji wysokości świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego i dopuszczanej zarówno przez przepisy krajowej jak i prawo europejskie możliwości dokonywania modyfikacji reguł przyznawania świadczeń z zaopatrzenia społecznego;

– art. 30 w związku z art. 188, art. 178, art. 193 oraz art. 24 a ustawy zaopatrzeniowej – naruszenie przepisów poprzez bezpodstawne uznanie, iż objęcie odwołującej regulacjami ustawy zmieniającej stanowiło naruszenie jej godności oraz ją poniżyło, pomimo iż przesłanką zmniejszenia świadczenia przewidzianą w ustawie zmieniającej nie jest wina świadczeniobiorcy, ale fakt pełnienia służby przez małżonka odwołującej się w organach bezpieczeństwa państwa funkcjonujących w niedemokratycznym państwie oraz czerpanie przez odwołującą korzyści przysługujących funkcjonariuszom oraz członkom ich rodzin, w związku z tym nie następuje moralno-etyczna ocena zachowań odwołującej się;

– art. 64 ust. 1-3 w zw. z art. 15c ustawy zaopatrzeniowej – naruszenie przepisów poprzez błędną ich wykładnię, co doprowadziło do przyjęcia przez Sąd I instancji, iż w skutek ponownego przeliczenia świadczenia odwołującego dokonanego na podstawie przepisów ustawy dezubekizacyjnej z 2016 r., oraz art. 15c ustawy zaopatrzeniowej, doszło do naruszenia jego praw nabytych, prawa własności, zasadę równości, podczas gdy powołane przepisy umożliwiają ingerencję w te prawa oraz nie gwarantują nienaruszalności wysokości przyznanego uprzednio świadczenia;

– art. 188 – naruszenie przepisów poprzez samodzielne rozstrzygniecie niejako „w zastępstwie” Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności art. 15c ustawy zaopatrzeniowej, w oparciu o który wydana została zaskarżona decyzja, pomijając wynikającą z tego przepisu wyłączną kompetencję Trybunału Konstytucyjnego w zakresie stwierdzania zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją;

– art. 193 – naruszenie przepisów  poprzez niezwrócenie się przez Sąd I instancji do Trybunału Konstytucyjnego z zapytaniem o zgodność art. 15c ustawy zaopatrzeniowej z Konstytucją RP oraz prawem europejskim, a w konsekwencji samodzielne rozstrzygniecie niejako „w zastępstwie” Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności art. ustawy zaopatrzeniowej, w oparciu o który wydana została zaskarżona decyzja, co w konsekwencji spowodowało wydanie orzeczenia nieuwzględniającego regulacji wynikającej z powołanych przepisów ustawy zaopatrzeniowej.

VI. Przepisy międzynarodowe

– art. 1 Protokołu Nr (…) do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 6, art. 7 i art. 14 (…) w zw. z art. 90 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 21 Konstytucji RP i art. 64 ust. 1-3 Konstytucji RP w zw. z art. 15c ustawy zaopatrzeniowej poprzez błędną ich wykładnię, co doprowadziło do przyjęcia przez Sąd I instancji, iż w skutek ponownego przeliczenia świadczenia Odwołującego dokonanego na podstawie przepisów ustawy dezubekizacyjnej z 2016 r., oraz art. 15c ustawy zaopatrzeniowej, doszło do naruszenia jego praw nabytych, prawa własności, zasadę równości oraz godności podczas gdy przepisy ustawy dezubekizacyjnej nie pozbawiły Odwołującego się świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego, a jego wysokość została jedynie ograniczona, w związku z tym nieprawidłowe jest również przyjęcie przez sąd I instancji, iż świadczenie Odwołującego uległo drastycznemu obniżeniu i w związku z tym naruszona została zasada proporcjonalności, którą należy brać pod uwagę oceniając dopuszczalność oraz zgodność z Konwencją i Konstytucją RP dokonywanych przez prawodawcę zmian w przepisach odnoszących się do zaopatrzenia emerytalno-rentowego,

– art. 2, art. 3, art. 4, art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej – naruszenie przepisów poprzez bezpodstawne przyjęcie, iż ogólne zasady w tych przepisach sformułowane zakazują zmian warunków przyznawania oraz określania wysokości świadczeń z tytułu zaopatrzenia społecznego, a w związku z tym przepisy wydane w stosunku do funkcjonariuszy byłych służb bezpieczeństwa są niezgodne z normami z tych przepisów wynikającymi i nie powinny być stosowane przez sądy powszechne, pomimo odmiennej oceny tej kwestii również przez Trybunał Konstytucyjny.

Stanowisko sądów apelacyjnych odnośnie zarzutów Dyrektora ZER stawianych sądom pierwszej instancji o naruszeniu przez nie przepisów.

Sądy apelacyjne do części zarzutów nie odniosły się bezpośrednio, należy więc domniemywać, że uznano ich oczywistą bezzasadność bądź odniesiono się do nich pośrednio poprzez zaprezentowanie niżej przytoczonych interpretacji.

Sąd apelacyjny uznaje, że przyporządkowanie okresu pełnienia  służby „służby na rzecz państwa totalitarnego” – w rozumieniu treści art. 13b cyt. ustawy tylko na podstawie informacji IPN jest błędne. Organ rentowy winien zastosować odpowiednie  kryteria oceny przynależności do takiej służby i wskazać wnioski dowodowe na potwierdzenie swojego stanowiska.

Tymczasem, jak wynika z tezy do Uchwały Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego – Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 września 2020 r., wydanej do sprawy III UZP 1/20, kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” określone w art. 13b ust. 1 z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka.

Sąd Apelacyjny podziela to stanowisko i uznaje, że stwierdzenie samej przynależności organizacyjnej do określonej formacji służbowej nie wypełnia dyspozycji treści art. 13B ust. 1 cyt. ustawy. Za taką konstatacją winna iść następnie konieczność wykazania, że przebieg służby świadczeniobiorcy wskazywał na naruszanie przez niego podstawowych praw i wolności człowieka.

Szczególnie w przypadku rent rodzinnych Organ rentowy, który dokonuje weryfikacji świadczenia osoby ubezpieczonej, dysponuje nieporównanie większymi możliwościami, niż ta osoba, by wykazać spełnienie przesłanek do zastosowania treści art. 24a ustawy, skutkującego obniżeniem świadczenia. Jest zrozumiałe, że Odwołująca często nie przedstawia wniosków dowodowych, zważywszy na charakter świadczenia, które pobiera (renta rodzinna po mężu zmarłym, upływ czasu, swój wiek i stan zdrowia, a przede wszystkim z uwagi na brak przesłanek do ewentualnego gromadzenia takich dowodów w przeciągu (…) letniego okresu pobierania świadczenia.

Powoływanie się na spełnienie przesłanek określonych w treści art. 13b ust. 1 ustawy wymaga inicjatywy dowodowej ze strony organu rentowego. Wypada w tym miejscu przywołać argumentację Sądu Najwyższego, zawartą w wyroku z dnia 30 marca 2000 r., wydanym do sprawy II UKN 444/99, zam. OSNP 2001/17/543, gdzie wskazano, iż w postępowaniach z zakresu ubezpieczeń społecznych organ rentowy ma pozycję strony (art. 477,10§ 1 k.p.c.), więc powinien przejawiać odpowiednią aktywność dowodową, a w przeciwnym razie ponosi negatywne skutki prawne swej bierności, polegające zwłaszcza na zmianie wydanej decyzji czy oddaleniu wniesionego środka zaskarżenia. Należy wskazać, iż postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem cywilnym i obowiązują w nim wszystkie reguły procesowe, również te dotyczące rozkładu ciężaru dowodu oraz terminów do składania wszelkich wniosków dowodowych. Art. 6 k.c. ustanawia bowiem podstawową regułę dowodową, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń wyrażona w art. 232 k.p.c. obowiązuje bowiem również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 18 maja 2017r., sygn. akt III AUa 54/15; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2008 r., sygn. akt I UK 151/08).

Sąd apelacyjny uznaje zarzut za bezzasadny w zakresie uprawnień Sądu pierwszej instancji do samodzielnego rozstrzygania o niekonstytucyjności art. 24a ustawy zaopatrzeniowej, w oparciu o który została wydana zaskarżona decyzja, pomijając kompetencję Trybunału Konstytucyjnego w tym względzie. Sąd Apelacyjny uznał tym samym prawo tego Sądu do własnego przedsiębrania wszelkich starań zmierzających do ustalenia stanu faktycznego i na tej podstawie – do zastosowania właściwych przepisów prawa materialnego, w tym przypadku przepisów ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 708 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 16 grudnia 2016r. o zmianie ustawy (…) (Dz. U. z 2016r., poz. 2270). Kompetencje Sądu merytorycznego wynikają z bezpośredniej możliwości stosowania prawa, bez uciekania się do jego interpretacji dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny; późniejsze rozstrzygnięcie tego Trybunału może natomiast mieć wpływ na procedury określone treścią właściwych przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Taka linia orzecznicza została zaakceptowana przez sądy odwoławcze, rozstrzygające w sporach kontrolujących postanowienia sądów pierwszej instancji w przedmiocie zawieszania postępowań – do czasu wydania orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny.

Sąd apelacyjny w kwestii konieczności oczekiwania na rozstrzygnięcie pytań prawnych zadanych Trybunałowi Konstytucyjnemu stwierdza, że mimo upływu półtora roku Trybunał Konstytucyjny nie podjął się rozstrzygnięcia tej kwestii, choć nic nie stało na przeszkodzie w rozstrzygnięciu szeregu innych spraw, które wpłynęły do Trybunału znacznie później.

Uczynił to natomiast Sąd Najwyższy rozstrzygając w sprawie III UZP 1/20 zagadnienie prawne przedstawione przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku (Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2020 r. – (…) ) w następujący sposób: Kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” określone w art. 13b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy (…) powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka.

W istocie swej Sąd Najwyższy odpowiada na podstawowy zarzut postawiony w apelacji wywiedzionej w niniejszej sprawie a także rozważania wokół interpretacji najistotniejszego z perspektywy rozstrzygnięcia pojęcia, tj pojęcia „służby na rzecz totalitarnego państwa”, przedstawiając właściwe rozumienie art. 13b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy…

Przy takiej interpretacji, jaka została przedstawiona we wskazanej uchwale, pytanie zadane Trybunałowi Konstytucyjnemu pozbawione jest jakiegokolwiek znaczenia, wychodzi ono bowiem z fałszywych założeń interpretacyjnych. Tak bowiem rozumiana regulacja wyklucza możliwość interpretowania, na którą w zapytaniu do Trybunału wskazał Sąd Okręgowy w Warszawie przynajmniej wobec tych funkcjonariuszy, którym nie udowodniono popełnienia indywidualnych czynów naruszających podstawowe prawa i wolności człowieka. Oczywiście wobec braku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, powyższe rozważania stanowią czyste spekulacje, niemniej jednak uznając spójność działania najwyższych organów władzy sądowniczej należy przyjąć, że takie stanowisko ma logiczne podstawy.

Sąd apelacyjny stoi na stanowisku, że sam fakt służby w kontrwywiadzie, nie może być podstawą uznania, że pełniono służbę na rzecz totalitarnego państwa.

Kontrwywiad stanowi służbę służącą ochronie każdego państwa bez względu na sposób ukształtowania ustroju tego państwa. Oczywiście służba ta może być utożsamiana z – jak usiłuje przekonać pozwany – „policją polityczną”, aczkolwiek dopiero po dowodowym wykazaniu charakteru realizowanych czynności jako takie, które „służyły totalitarnemu państwu” a więc miały w sobie opisane powyżej cele. Sama zaś służba w kontrwywiadzie nie oznacza jeszcze wykonywania opisywanych powyżej zadań.

Czynienie w tej materii dalszych rozważań poza odwołaniem się do treści uchwały Sądu Najwyższego w sprawie III UZP 1/20 oraz jej ustnych motywów zaprezentowanych przez Przewodniczącego i Sędziego Sprawozdawcę, a także ustaleń i tej części rozważań Sądu Okręgowego, które są krytyczne względem istoty odpowiedzialności zbiorowej prezentowanej przez pozwanego, mijało by się z celem i rozwadniało klarowną materię.

Z tych też przyczyn pozbawione jest sensu odnoszenie się do argumentacji apelacyjnej podporządkowanej kwestionowaniu tych ustaleń sądu, które służą wykazaniu sprzeczności spornej regulacji z przepisami Konstytucji RP oraz prawa unijnego.

Zaprezentowany materiał może być przydatny przy sporządzaniu odpowiedzi na apelację ZER MSWiA bądź przy sporządzaniu własnej apelacji.

Opracowała Jolanta Domańska-Paluszak

(17 stycznia 2021 r.)